Eksperyment to nie tylko test hipotezy, ale aktywna interwencja w naturę w celu ujawnienia ukrytych wzorców. To właśnie eksperyment odróżnia naukę od filozofii i czyni ją postępową.
Początki współczesnego eksperymentu sięgają Galileusza, który w XVII wieku nie tylko obserwował spadające ciała, ale także izolowane zmienne, tworząc kontrolowane warunki. Stało się to podstawą metody naukowej.
Kluczową zasadą eksperymentu jest kontrola. Badacz zmienia jedną zmienną (niezależną), aby obserwować jej wpływ na inną (zależną), podczas gdy wszystkie pozostałe czynniki pozostają niezmienne.
W fizyce eksperymenty osiągnęły niesamowitą precyzję: detektory fal grawitacyjnych LIGO zarejestrowały zmiany długości rzędu jednej tysięcznej średnicy protonu. To dowodzi siły podejścia eksperymentalnego.
W biologii eksperymenty są często bardziej złożone ze względu na żywą naturę obiektów. Randomizowane badania kontrolowane (RCT) – „złoty standard” w medycynie, w których uczestnicy są losowo przydzielani do grup – są tu szeroko stosowane.
Reklama